• Düşük konut kredisi faizleri kilitlendi: Fannie Mae verilerine göre ev sahiplerinin yaklaşık %20’si hâlâ %3’ün altında faiz ödüyor, konut değer artışlarıyla servetlerini katlıyor.

• Yapay zeka yatırımlarından beslenen borsa rallileri Wall Street’e üç yılda rekor kârlar getirdi.

• Düşük gelirli hanelerde ücret artışı Atlanta Fed verilerine göre %3,7 ile en üst gelir grubunun %4,4’ünün gerisinde kalıyor.

Fed politikalarının körüklediği K-şeklinde ekonomiyi inceleyin: Düşük faizler zenginlik ayrımını nasıl genişletti? Merkez bankacıları önündeki zorlukları kabul ediyor. Politika etkilerine dair içgörüler için hemen göz atın.

K-şeklinde ekonomi nedir ve Fed politikalarıyla bağlantısı?

K-şeklinde ekonomi, toparlanmanın farklı yönde ilerlediği bir durumu tarif eder: Zengin kesimler hızla yükselirken düşük gelirli gruplar geride kalıyor. Bu eğilim, Fed yetkililerinin pandemi dönemi politikalarıyla ilişkilendirdiği bir olgu. Düşük faiz oranları varlık sahiplerine ucuz borçlanma ve ev/borsa değerlerindeki yükselişle destek olurken, kiracılar ve maaşlı çalışanlar enflasyondan kaynaklı kayıplara maruz kaldı. Christopher Waller gibi politika yapıcılar, üst gelir grubuna hizmet eden perakendecilerin güçlü talep bildirdiğini, buna karşın gelir dağılımının alt yarısının zorlandığını vurguluyor.

Fed para politikası zenginlik uçurumunu nasıl büyüttü?

Merkez bankası, 2020’de pandemi kapanmalarını frenlemek için faizleri sıfıra yaklaştırdı; bu, Kongre’nin tam istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerini destekledi. Piyasaları ayakta tuttu: Toplam 85 milyon ev sahibinin dörtte biri %3’ün altında konut kredisi bağladı ve bugünkü yüksek faizler nedeniyle nadiren yeniden finansman yapıyor. Fannie Mae verileri, %20’sinin bu düşük faizleri koruduğunu gösteriyor; bu da konut giderlerini düşürüp özsermaye birikimini hızlandırıyor.

Bu sırada Wall Street, son dönemde yapay zeka harcamalarından gelen üç yıllık rallilerden kârlı çıktı. Düşük ücretli işçiler –genelde kiracı ve hissesiz– bu fırsatlardan yararlanamadı. Atlanta Fed Eylül 2025 verilerine göre alt çeyrek ücret artışı %3,7 ile üsttekilerin %4,4 gerisinde; 2020-2023’teki işgücü kıtlığından hızlı düşük uç kazanımları tersine döndü.

16 Aralık Yale CEO Zirvesi’nde Waller ayrımı şöyle dile getirdi: “Gelir dağılımının üst üçte birine hitap eden perakendeciler ve CEO’larla konuştuğumda her şey harika … alt yarısı buna bakıp ‘Ne oldu?’ diyor.” Başkan Jerome Powell da endişeleri paylaşarak işgücü piyasası toparlanmasının ücretleri yakalatabileceğini belirtti.

Nationwide finansal piyasa ekonomisti Oren Klachkin, kökleri 2008 krizindeki likidite enjeksiyonlarına dayandırıyor; bunlar borsa ve konut balonlarını şişirerek uçurumu açtı, pandemi sonrası kısa süre daralsa da devam ediyor. Düşük gelirli kesimde varlık yastığı yok, ücretlerin enflasyonu aşması gerekiyor –anketlerde vurgulanan artan maliyetler arasında zor bir hedef.

Donald Trump gibi siyasetçiler enflasyon kaygılarını dile getiriyor, ancak yetkililer araçlarının sınırlarını vurguluyor.

Sıkça Sorulan Sorular

ABD’de K-şeklinde ekonomiye ne sebep oluyor?

K-şeklinde ekonomi, politikaların eşit olmayan faydalarından kaynaklanıyor: Fed’in düşük faizleri varlık zengini hanelere ucuz konut kredileri ve borsa rallileriyle destek olurken kiracılar enflasyondan eriyen maaşlarla kaldı. Atlanta Fed ücret verileri ve Fannie Mae konut kredisi istatistikleri ayrımın 2025’e kadar sürdüğünü doğruluyor.

Fed K-şeklinde ekonomik toparlanmayı kolayca tersine çevirebilir mi?

Hayır, Fed’in gelir gruplarını doğrudan hedefleyen hassas araçları yok. Politika faizi genel borçlanmayı etkiliyor ama uzun vadeli getirileri veya belirli demografileri değil. Yetkililer istihdam ve büyümeyi stabilize etmeye odaklanıyor; Waller’ın önerdiği gibi genel kazanımlar –ücret güvenliği gibi– herkesi yükseltmeyi umuyor.

Ana Çıkarımlar

• Pandemi politikaları avantajları kilitleyen: 2020-2022 düşük faizleri ev sahiplerinin %25’inin ucuz konut kredisi bağlamasını sağladı, Fannie Mae’ye göre sahiplerin servetini korudu.
• Ücret ayrışması hızlanıyor: Atlanta Fed 2025 verileri üst gelir grubunda %4,4 büyüme, alt çeyrekte %3,7 gösteriyor.
• Sihrli formül yok: Politika yapıcılar işgücü piyasasını desteklemeyi öneriyor; adil toparlanma için işgücü trendlerini izleyin.

Sonuç

COVID-19 sırasında Fed para politikası ile yoğunlaşan K-şeklinde ekonomi, zengin hanelerin kilitli düşük faizler ve varlık patlamalarından yararlanırken diğerlerinin maliyetlerle mücadelesini vurguluyor. Waller ve Powell gibi yetkililer sınırları tanıyor ama istihdam kazanımlarını önceliyor. 2025 ücret verileri ayrışmayı sürdürürken, kalıcı ekonomik istikrar ileriye dönük yol –genel yükseliş için politika değişimlerini takip edin.